Volwassenen met ADHD leven veel korter (en ze weten meestal niet dat ze de stoornis hebben)
Volwassenen met ADHD leven veel korter (en ze weten meestal niet dat ze de stoornis hebben)
Scientias J. Kras 25 januari 2025
Vooral bij veel te hard rond rennende jongetjes denken we aan ADHD. Alle Dagen Heel Druk, grapten ouders vroeger dan ook over de afkorting. Maar meisjes en volwassenen kunnen de aandoening net zo goed hebben. En nu blijkt uit onderzoek dat die laatste groep een veel lagere levensverwachting heeft.
De onderzoekers van University College London (UCL) hebben daarmee een wereldprimeur. Nooit eerder is er zo uitgebreid gekeken naar de levensverwachting van volwassen ADHD’ers. Ze vergeleken meer dan 30.000 volwassenen met de diagnose in het Verenigd Koninkrijk met ruim 300.000 mensen zonder de stoornis.
Groot verschil
Het verschil in levensverwachting bleek fors. Mannen met een ADHD-diagnose leefden gemiddeld 4,5 tot 9 jaar korter en vrouwen 6,5 tot 11 jaar. Senioronderzoeker, professor Josh Stott van UCL vindt de resultaten erg verontrustend. “Mensen met ADHD hebben veel sterke kanten en kunnen prima gedijen met de juiste ondersteuning en behandeling, alleen daar ontbreekt het vaak aan. Daardoor lopen ze meer kans op stressvolle levensgebeurtenissen en sociale uitsluiting, wat een negatieve invloed heeft op hun gezondheid en gevoel van eigenwaarde.”
Onderdiagnose
Groot probleem is de onderdiagnose: bij minder dan een op de negen volwassenen met ADHD is de aandoening ook daadwerkelijk vastgesteld. Hoe dat kan? “ADHD is een vrij recente diagnose en wordt meestal gesteld bij kinderen en jongeren”, legt hoofdonderzoeker Dr. Liz O’Nions uit aan Scientias.nl. “Veel volwassenen zijn opgegroeid in een tijd waarin ADHD nog niet goed werd herkend, waardoor ze als kind geen diagnose hebben gekregen. Het aantal volwassenen met ADHD is dan ook veel lager dan we zouden verwachten op basis van onderzoek.”
Wat ook meespeelt is dat gediagnosticeerde ADHD’ers, zeker de ouderen, misschien niet typisch zijn voor de gemiddelde persoon met ADHD. “Ze kunnen bijvoorbeeld andere psychische aandoeningen hebben, autistisch zijn of een verstandelijke beperking hebben waardoor ze in contact kwamen met een zorginstelling die hun ADHD vaststelde”, aldus O’Nions. Dat maakt ook dat het verschil in levensverwachting mogelijk een overschatting is. “Maar we kunnen dit niet zeker weten zonder meer bewijs van studies die mensen met ADHD – gediagnosticeerd en ongediagnosticeerd – identificeren.”
Toekomst groener maken met simulatie
Veel energie en weinig concentratie
Bij mensen met ADHD is de manier waarop ze hun aandacht op iets richten anders dan bij normale mensen. Ze hebben vaak veel energie en kunnen zich intens concentreren op wat hen interesseert. Het is echter moeilijk voor hen om zich te concentreren op alledaagse taken. Dit kan leiden tot meer impulsiviteit, rusteloosheid en problemen met planning en timemanagement, wat het moeilijker kan maken om te slagen op school en werk. ADHD is aanwezig vanaf de kindertijd en het wordt steeds meer duidelijk dat het aanhoudt bij volwassenen.
Het is de eerste keer dat onderzoekers een schatting hebben gemaakt van de levensverwachting van volwassenen met ADHD in het Verenigd Koninkrijk. Wat precies de oorzaken zijn van die lagere levensverwachting blijft voorlopig gissen. O’Nions benadrukt dat het verschil in levensverwachting overschat wordt omdat alleen is gekeken naar volwassenen met een diagnose, die wellicht pas aan het licht is gekomen doordat ze ook andere problemen ervaren. “Uit eerder nationaal onderzoek onder volwassenen tussen de 16 en 64 jaar bleek bijvoorbeeld dat een derde van de mensen met ADHD-eigenschappen medicatie of begeleiding kreeg voor een ander psychisch probleem, vergeleken met 11 procent van de mensen zonder ADHD.”
Meer kans op ongezond gedrag
Ze vervolgt: “Hoewel veel mensen met ADHD lang en gezond leven, wijst onze bevinding uit dat ze gemiddeld korter leven dan zou moeten. Het is cruciaal dat we de redenen achter vroegtijdige sterfgevallen te weten komen, zodat we strategieën kunnen ontwikkelen om die in de toekomst te voorkomen.” Al is over die redenen al wel iets bekend. “We weten dat volwassenen met ADHD onbeantwoorde behoeften hebben op het gebied van behandeling en ondersteuning op het gebied van hun geestelijke gezondheid. Dit kan de kans vergroten op ongezond gedrag, zoals roken, drugsgebruik of het nemen van risico’s, en ook op zelfmoord. Een andere belangrijke factor is dat we weten dat mensen met ADHD meer problemen hebben om toegang te krijgen tot onderwijs en vaak gediscrimineerd worden in de maatschappij. Dit kan leiden tot financiële en andere problemen die de gezondheid van een persoon op de lange termijn negatief kunnen beïnvloeden.”
De onderzoeker wil echter wel benadrukken dat een lagere levensverwachting niet inherent is aan ADHD. “Het kan optreden als iemand tegenslag ervaart en niet de steun krijgt die hij of zij nodig heeft, wat op dit moment mensen met ADHD onevenredig lijkt te treffen. We denken niet dat het een biologisch gevolg is van het hebben van ADHD.”
ADHD’ers opsporen
“Het is belangrijk voor toekomstig onderzoek om de oorzaken van overlijden te onderzoeken bij mensen met de diagnose ADHD, omdat dit inzicht kan geven in specifieke soorten onvervulde behoeften aan ondersteuning en manieren om de kloof in levensverwachting te verkleinen. Nieuw onderzoek kan mensen met ongediagnosticeerde ADHD identificeren en hen langere tijd volgen om te onderzoeken of de huidige bevindingen de lagere levensverwachting van mensen met ADHD overschatten.”
Bronmateriaal
"Life expectancy and years of life lost for adults with diagnosed ADHD in the UK: matched cohort study" - The British Journal of Psychiatry
Interview met onderzoekers professor Joshua Stott en Dr. Liz O'Nions
